شانه در فرش به چه معناست؟ فرش چند شانه خوب است؟

انواع فرش‌های ماشینی به نسبت فرش‌های دستبافت قیمت کمتری دارند و به همین دلیل استفاده از آن رایج‌تر است، البته قیمت پایین فرش ماشینی به معنای پایین بودن کیفیت آن نیست بلکه فرش‌های ماشینی در طرح‌های بسیار زیبا و متنوع تولید می‌شود که با توجه به قیمت مناسب آن‌ها بسیار ایده آل به نظر می‌رسد.

اگر شما هم نمی دانید که شانه در فرش به چه معناست، فرش چند شانه بخریم یا فرش چند شانه خوب است، در این مقاله همراه ما باشید.

انواع تراکم و شانه‌های فرش ماشینی

فرش‌های ماشینی که در منازل وجود دارد در شانه ها و تراکم‌های مختلفی هستند. یکی از این فرش‌ها فرش 700 شانه است که تراکم ۲۵۵۰ دارد، دیگری فرش ماشینی ۱۰۰۰ شانه است که تراکم ۳۰۰۰ دارد و فرش 1200 شانه تراکم 3600 است و بالاترین میزان تراکم را داراست. ضخامت، لطافت، ریز‌بافتی دیگر تفاوت‌های فرش ۷۰۰ با ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه است که در زیر به تفاوت فرش ۷۰۰ شانه با ۱۲۰۰ شانه اشاره خواهیم کرد.

گره فرش

گره واحد اصلی در تولید فرش است. تراکم گره‌ها چه در فرش دستبافت و چه ماشینی است که کیفیت فرش را تا حد زیادی رقم می‌زند. اجزای سه‌گانه فرش یعنی نخ‌های خاب، تار(چله) و پود هستند که طبعا بالا بودن این رقم نشانگر کیفیت بالا و فشردگی در بافت فرش است و تفاوتی ندارد که فرش ماشینی باشد یا دستباف، در هر صورت تراکم بیشتر نشانه کیفیت بهتر و در نتیجه قیمت بالاتر نیز هست.

شانه فرش

در دستگاه‌های بافندگی به طور معمول بخشی به نام شانه فرش وجود دارد که تار فرش از بین شانه رد می‌شود. در واقع تراکم عرضی در قسمت گره‌هایی که بافته شده‌اند را همان شانه فرش می‌گویند و واحد آن متر است و به راحتی محاسبه می‌شود. به طور مثال اگر می‌گوییم فرشی ۱۲۰۰ شانه است یعنی در هر یک متر از عرض آن تعداد گره‌ها ۱۲۰۰ عدد است. بدین ترتیب با محاسبه گره‌های یک پنجم و یا یک دهم در یک متر می‌توانیم شانه فرش را اندازه‌گیری کنیم.

تراکم فرش

تراکم نیز به تعداد گره‌هایی گفته می‌شود که در طول فرش و در هر متر مربع واقع شده است. هر چه تراکم یک فرش بیشتر باشد در نتیجه فرش دوام بیشتری خواهد داشت و سفتی و استحکام آن نیز بیشتر می‌شود اما بالاتر بودن شانه فرش سبب می‌شود که بافت فرش ریز‌تر باشد که شباهت بیشتری را به فرش دستبافت خواهد داشت و معمولا به این نوع فرش‌ها، فرش ماشینی دستبافت‌گونه می‌گویند.

خصوصیات فرش ۷۰۰ شانه

فرش ماشینی ۷۰۰ شانه همان طور که از نام آن مشخص است از نظر تعداد شانه ۷۰۰ گره دارد و از نظر تراکم نیز در حدود ۲۱۰۰ الی ۳۰۰۰ گره که متداول‌ترین آن‌ها تراکم ۲۵۵۰ است. فرش‌های ماشینی که ۷۰۰ شانه هستند دارای ۸ الی ۱۰ رنگ هستند. دستگاه‌هایی که برای بافت فرش ۷۰۰ شانه از آن استفاده می‌شود بسیار مدرن و پیشرفته هستند که در حال حاضر این دستگاه‌ها در ایران نیز موجود است. فرش ۷۰۰ شانه نسبت به دیگر فرش‌ها ضخامت بیشتری دارند و هزینه این فرش‌ها نیز کمتر از فرش‌ها با شانه‌های بالاتر است.

خصوصیات فرش ۱۲۰۰ شانه

در چند سال اخیر یکی از فرش‌هایی که در بازار فرش ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه است. این فرش از جمله فرش‌هایی است که شباهت بسیار نزدیکی به فرش‌های دستبافت دارد. لطافت‌، ظرافت و زیبایی آن سبب شده است که از دیگر فرش‌ها با شانه‌های پایین‌تر متمایز باشد. فرش ۱۲۰۰ شانه تراکمی در حدود ۳۶۰۰ دارد و همین تراکم بالا سبب شده است که در بافت آن به جای الیاف ضخیم از الیاف نازک استفاده شود و سبب لطافت آن شده و اکثر تابلو فرش‌ها نیز به دلیل همین ظرافت ۱۲۰۰ شانه هستند.

تفاوت در مواد اولیه

نخ فرش مهمترین ماده اولیه‌ای است که در بافت انواع فرش به کار می‌رود. در فرش‌های ۱۲۰۰ شانه نسبت نمره نخ مصرفی، به فرش ۷۰۰ شانه بیشتر است. در فرش ماشینی ۷۰۰ شانه نمره نخ فرش ۱۸ سه لا است ولی در فرش ۱۲۰۰ شانه این نمره ۳۰ و سه لا است. در نتیجه نخ مصرفی موجب می‌شود فرش ۱۲۰۰ شانه از ۷۰۰ شانه ریز بافت‌تر باشد.

تفاوت در تعداد گره

در فرش ۷۰۰ شانه ۱۲ متری که تراکم ۲۵۵۰ دارد، تعداد گره‌ها ۷٫۱۴۰٫۰۰۰ خواهد بود و در نوع ۱۲۰۰ شانه آن با تراکم ۳۰۰۰، تعداد گره ها ۱۲ میلیون خواهد بود. با این وجود تفاوت چندانی در بین فرش‌های ۷۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه از لحاظ وزنی وجود ندارد و در فرش ۱۲ متری وزن استاندارد ۴۳-۴۱ کیلوگرم است که سبب می‌شود وزن فرش ماشینی در نوع ۷۰۰ و ۱۲۰۰ شانه به میزان ثابتی برسد و تفاوت چندانی نداشته باشد.

تفاوت از نظر تراکم

همان طور که گفته شد تراکم یکی از شاخصه‌های اصلی در فرش ماشینی است و با شانه فرش نیز رابطه مستقیمی دارد، هر چقدر شانه فرش بیشتر باشد تراکم فرش نیز بیشتر خواهد شد. به همین دلیل است است که فرش ۱۲۰۰ شانه تراکم بیشتری نسبت به فرش ۷۰۰ شانه دارد. تراکم بالا سفتی فرش را نیز افزایش خواهد داد که در نتیجه فرش ۱۲۰۰ شانه سفت‌تر است.

تفاوت در ارتفاع نخ خاب

در فرش ۷۰۰ شانه ارتفاع خاب ۱۱ میلی‌متر است و سبب می‌شود از فرش ۱۲۰۰ ضخامت بیشتری داشته باشد. نخ خاب در فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه ۸ میلی‌متر است. وقتی فرشی ریزبافت‌تر باشد تعداد گره در آن بالاتر می‌رود. در این حالت می‌دانیم که وزن فرش ۷۰۰ نیز ثابت است. از این رو باید خاب فرش در نوع ریز بافت یعنی ۱۲۰۰ شانه کمتر باشد.

تفاوت از نظر ضخامت

ضخامت فرش را با توجه به شانه فرش می‌سنجند که رابطه معکوسی با هم دارند به این صورت که هر چه تعداد شانه‌ها بیشتر باشد ضخامت فرش کمتر خواهد بود. با توجه به این مسئله ضخامت فرش ۷۰۰ شانه از ۱۲۰۰ شانه بیشتر است. ضخامت بیشتر فرش ماشینی ۷۰۰ شانه سبب می‌شود اغلب مشتری‌ها آن را انتخاب کنند تا برای استفاده بیشتر مناسب باشد و دوام بیشتری داشته باشد.

تفاوت از لحاظ دوام و لطافت

هر چند جنس نخ‌هایی که در بافت فرش‌ها به کار برده می شود یکسان است ولی دوام آن‌ها یکسان نیست‌، علت اصلی این تفاوت فرش ۷۰۰ با ۱۲۰۰ شانه این است که هر چقدر شانه و تراکم فرش کمتر باشد، فرش ضخیم‌تر می‌گردد و همین عامل سبب افزایش دوام فرش نیز می‌شود، در نتیجه فرش ۷۰۰ شانه از ۱۲۰۰ شانه با دوام‌تر است اما تراکم بیشتر سبب می‌شود که لطافت فرش بیشتر شود. در نتیجه شاهد این هستیم که لطافت فرش ۱۲۰۰ شانه به ترتیب از ۷۰۰ شانه بیشتر است.

تفاوت در زیبایی

هر چقدر فرش ماشینی ریز بافت‌تر باشد در نتیجه زیبایی آن نیز بیشتر خواهد شد. ریز بافت بودن فرش ماشینی سبب خواهد شد که بسیار شبیه به فرش دستبافت باشد. فرش ماشینی ۱۲۰۰ شانه به دلیل این که نسبت به فرش‌ ۷۰۰ شانه ریز بافت‌تر است بسیار زیباتر و از لطافت بیشتری برخوردار است و همین زیبایی عامل مهمی در تفاوت فرش ۷۰۰ با ۱۲۰۰ شانه است.

قیمت فرش ۷۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه

قیمت یکی از مهمترین عواملی است که روی تصمیم خرید یک فرش تاثیر می‌گذارد. عامل مهم تغییر قیمت در فرش‌هایی با شانه‌های مختلف، تفاوت در نخ مصرفی است.

در حقیقت قیمت نخ مصرفی بر قیمت فرش ماشینی اثر می‌گذارد و هر چه نخ نازک‌تر باشد، باعث بالاتر رفتن قیمت آن خواهد شد.

فرش ماشینی ۷۰۰ شانه قیمت پایین‌تری نسبت به ۱۲۰۰ شانه دارد و همین عامل نیز سبب فروش بیشتر آن شده است. همچنین بافت فرش ۱۲۰۰ شانه تراکم بیشتری دارد و از طرح ها و نقشه‌های پیچیده‌تری استفاده می‌کند که قیمت آن را هم بالاتر می‌برد.