راهنمای خرید فرش دستباف

یکی از محصولات اصیل ایرانی، فرش دستباف است. این محصول علاوه بر کشور خودمان، در بسیاری از نقاط جهان، طرفداران زیادی دارد. گرچه امروزه، با وجود انواع و اقسام فرش‌ها که طرح‌های خود را از تمدن‌های مختلف به ارث برده‌اند، رقیب‌های جدی برای فرش اصیل ایرانی پیدا شده است، اما هنوز هم یکی از پرفروش‌ترین محصولات در بازار، فرش دستباف ایرانی است. اما با یک گشت و گذار ساده در بازار فرش می‌توانید انواع مختلفی از فرش دسباف پیدا کنید. اگر انتخاب بین این همه گزینه برای شما هم کار سختی است، در این مقاله سعی می‌کنیم قدم به قدم، فرآیند خرید یک فرش دستباف اصیل را بررسی کنیم.

مزایای استفاده از فرش دستباف

فرش دستباف، معمولا ارزش هنری و معنوی زیادی دارد. علاوه بر آن، ارزش مادی فرش‌های دستباف هم بیشتر است. فرش دستباف، بر اثر پا خوردن، تابش نور یا شستشوی فرش، ارزش بیشتری خواهد داشت.

در تولید این فرش، از الیاف و رنگ طبیعی استفاده شده است. این موضوع باعث می‌شود تا امکان حساسیت‌زایی آن به صفر برسد. در حالی که در تولید برخی از انواع فرش ماشینی، از مواد مصنوعی استفاده می‌شود که می‌تواند برای کودکان و برخی از بزرگسالان، ایجاد حساسیت کند. همچنین فرش‌های دستباف، ایجاد الکتریسیته‌ی ساکن نیز نمی‌کنند.

استفاده از الیاف طبیعی در بافت این فرش باعث شده است تا در تابستان خنک و در زمستان گرم باشد. اما این ویژگی در فرش‌های ماشینی دیده نمی‌شود.

انواع فرش دستباف

قالیبافی یکی از شغل‌های آبا و اجدادی بسیاری از ایرانیان است. هنوز هم در خیلی از اقوام و عشایر ایرانی، این شغل به عنوان راه اصلی تامین معیشت خانواده‌ها تلقی می‌شود.

در گذشته که حمل و نقل مواد اولیه‌ی کالاها، کاری سخت بوده است، عشایر، برای بافت فرش، از موادی استفاده می‌کردند که در محیط اطرافشان پیدا می‌شد. همچنین به علت کمتر بودن تعاملات فرهنگی، معمولا فرهنگ هر منطقه با منطقه‌ی دیگر تفاوت‌ها چشمگیری داشت. این تفاوت فرهنگی، در طرح‌های استفاده‌شده برای بافت قالی هم دیده می‌شد. همین امروز هم در تقسیم‌بندی انواع فرش دستباف ایرانی، می‌توانید نام مکان یا قومیت‌های مختلف ایرانی را روی فرش ببینید. تفاوت این انواع، استفاده از رنگ‌های خاص یا وجود طرح‌های منحصر به فرد روی فرش است.

در تشخیص فرش ایرانی، و انتخاب محصول مناسب برای دکوراسیون خود، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

• فرش‌هایی مانند فرش تبریز، قم یا اصفهان، دارای گل‌های زیادی روی طرح هستند. اگر طرفدار طرح‌های شلوغ با گل‌های فراوان هستید، این فرش‌های می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای شما باشد. البته قیمت این فرش‌ها، نسبتا گرانتر از سایر انواع فرش دستباف است.
• اگر دنبال قالی‌هایی هستید که با دیدن آن، یاد فضای روستایی بیافتید، می‌توانید از طرح‌های «انسان و حیوان»، «گل و مرغ» یا پای شتر استفاده کنید. محل اصلی بافت این فرش‌ها، استان‌های فارس، خراسان شمالی، کردستان و گلستان است.
• اگر به طرح‌های ساده علاقه دارید، فرش‌های کویری کرمان و اردکان می‌تواند بهترین انتخاب برای شما باشد. طرح این فرش‌ها، الهام‌گرفته است از طبیعت کویری و بسیار ساده است. در این فرش‌ها، خبری از گل‌های ریز کنار قالی نیست. در انتخاب تابلوفرش، اگر قصد خرید محرمات و طرح‌های قرآنی دارید، بهترین انتخاب برای شما، فرش‌های کویری است.
• اگر دوست دارید منزلتان را با استفاده از طرح‌های مدرن بچینید، طرح‌های «خشتی»، «قابی» و «بته‌جقه» اصفهان می‌تواند انتخاب‌های بسیار عالی برای شما باشد.
• انواع طرح‌های قالی که در بالا درباره‌شان صحبت کردیم، نسبتا گران هستند. اگر به دنبال فرش‌های دستباف ارزان‌تر هستید، می‌توانید طرح‌های «ریزماهی»، «محرابی» و «لچک ترنج» را بررسی کنید.

انواع فرش دستباف بر اساس جنس

علاوه بر طرح مورد استفاده، فرش‌های دستباف از لحاظ جنس مواد به کار رفته نیز با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از اصلی‌ترین آن‌ها، عبارتند از:

• فرش چله ابریشم
• فرش چله پشم
• فرش تمام ابریشم
• فرش گل ابریشم
• فرش کف ابریشم

نکات ضروری در خرید فرش دستباف

حالا که طرح مورد نظر خود را استفاده کردید، باید به جنس و کیفیت تولید فرش نیز توجه کنید. در راهنمای تشخیص فرش ایرانی، برخی از نکات را برای مشخص کردن جنس تقلبی بیان کردیم. در خرید فرش دستباف، به نکاتی که در ادامه مطرح می‌شود نیز توجه کنید.

تراکم فرش

هر چقدر تراکم فرش دستباف بیشتر باشد، فرش محکم‌تر است و فاصله‌ای نیز در میان بافت‌ها دیده می‌شود. البته قیمت فرش نیز با افزایش تراکم بیشتر می‌شود.

ابعاد فرش

به طور سنتی، ابعاد فرش دستباف، ۳، ۶، ۹، ۱۲ و ۲۴ متری است. اما امروزه، فرش‌هایی با ابعاد ۴، ۵ و ۷ متری هم در بازار دیده می‌شود. البته با توجه به این که فرش دستباف است، می‌توانید انتظار داشته باشید به خصوص در بالا و پایین فرش، کمی اختلاف اندازه وجود داشته باشد. اما اگر این اختلاف، بیشتر از ۴-۵ سانتی‌متر بود، کیفیت بافت فرش پایین است.

نوع و شکل فرش

با توجه به فضایی که قرار است فرش در آن قرار بگیرد، گزینه‌های متنوعی برای انتخاب دارید. در انتخاب پادری، می‌توانید فرش‌هایی با شکل بیضی یا گرد انتخاب کنید. این گزینه حتی برای فرش‌های با ابعاد بزرگتر هم وجود دارد.